De Blauwe Engelen, ook wel bekend als Plan X en DE1 of DE2 zijn een serie dieseltreinen die in 1953 in dienst kwamen bij de NS. Ze werden ingezet op vrijwel alle niet-geëlektrificeerde lijnen, ter vervanging van de oude stoomtreinen. Er zijn motorrijtuigen (DE1) en tweedelige treinstellen (DE2) gebouwd. In eerste instantie reden deze treinen rond in het blauw met het uit twee vleugels bestaande Allan-logo op de neus (vandaar de naam Blauwe Engel), later werd dit het gebruikelijke diesel-rood. In de jaren '80 werden, door de komst van de Wadlopers, alle DE1'en buiten dienst gesteld, evenals een aantal DE2'en. De resterende tweetjes werden gerenoveerd en opnieuw ingezet, nu in de geel-blauwe huisstijl. Deze treinen hebben het tot 1998 uitgehouden, waarna de NS afstand van ze deed. De 180 en 186 hebben daarna nog onder de vlag van Oostnet gereden, totdat ook deze in 2000 werden vervangen door Wadlopers. Vandaag de dag zijn er nog een viertal Blauwe Engelen over: motorwagen 41 bij het Spoorwegmuseum, de 179 bij de ZLSM in Simpelveld, de 180 bij Spoorfietsen Hengelo - Twekkelo en de 186 bij Stichting HSA in Winterswijk. Verder bezit de STAR in Winterswijk een kop van motorwagen 21, bevindt een kop van de 169 zich in Waterhuizen en bevindt een deel van de 164 zich als vakantiehuisje in Hoogwoud.

De Blauwe Engelen deden vooral dienst op de nevenlijnen in het noorden, oosten en zuiden van het land en daarom zijn de meeste bewaarde exemplaren ook in die regio's te vinden. Daarom heb ik, Randstedeling zijnde, dit type nog niet heel vaak aangetroffen. De eerste keer dat ik een Blauwe Engel op de foto zette was op 13 augustus 2011, toen motorwagen 41 van het Spoorwegmuseum de Heimwee Express reed. We zien de trein hier bij doorkomst in Driebergen-Zeist.

De 41 was lange tijd de enige daadwerkelijk Blauwe Engel. De 186 is bij Stichting Historisch Streekvervoer Achterhoek (HSA) in Winterswijk in de geel-blauwe kleurstelling bewaard gebleven, in welke hoedanigheid Bart Tummers het treinstel in 2013 fotografeerde. Tegenwoordig staat het stel opgeslagen in een loods. In hetzelfde jaar bracht ik een bezoek aan de tuin van Riekje Buivenga† in Waterhuizen, waar onder andere de gele kop van DE2 169 staat.

Nadat treinstel 180 na haar loopbaan bij NS nog tot 2000 voor Oostnet heeft gereden, kwam het stel in 2002 bij de Haarlem - IJmuidense Spoorwegmaatschappij (HIJSM) terecht. Deze organisatie was van plan om met museummaterieel te gaan rijden op de IJmuiderlijn. In 2009 is de 180 echter, samen met twee bewaarde Plan U-stellen, in zoverre vernield dat het het einde van de HIJSM betekende. Hierna kwam het stel bij de nieuw opgerichte stichting Behoud Spoormaterieel Haarlem (BSH) terecht, die een poging heeft gedaan de 180 terug te brengen naar de rode kleurstelling. In die hoedanigheid zien we de DE2 hier op 7 april 2012 in Haarlem.

Vanwege aanhoudend vandalisme is de 180 in 2020 overgedragen aan Spoorfietsen Hengelo - Twekkelo, die het treinstel wil gebruiken als wachtruimte aan het einde van hun spoorfietslijn in de buurtschap Twekkelo. Op 11 augustus 2022 bracht ik een bezoek aan de 180, die sindsdien is teruggebracht naar de blauwe kleurstelling maar nog wacht op een grote opknapbeurt.

Als derde DE2 is de 179 bewaard gebleven. Deze is sinds 1999 eigendom van de ZLSM en staat sinds jaar en dag opgeslagen in deze loods in Simpelveld. Op 9 mei 2024 bezocht ik de ZLSM en kon ik eindelijk een foto maken van de 179. Het is de bedoeling om het stel uiteindelijk in rode kleurstelling weer op de baan te krijgen.

In 1954 kwam het door Allan gebouwde motorrijtuig 20 in dienst bij NS, bedoeld als inspectievoertuig. Door de twee bulten op het dak waar de cabines zich in bevinden, zodat er vanuit beide koppen naar de baan gekeken kan worden, kreeg ze al gauw de bijnaam Kameel. Technisch was de Kameel gebaseerd op de DE1 en ze maakt ook officieel deel uit van deze serie. Na jarenlang als inspectie- en directierijtuig gediend te hebben, kreeg de Kameel in 1973 de nieuwe geel-grijze huisstijl en werd het de zogeheten "VIP-car", die door gezelschappen afgehuurd kon worden. Deze functie heeft ze tot 1991 behouden, waarna er onderdelen afgestaan moesten worden ten behoeve van de DE2. In 2006 is de Kameel weer opgeknapt en zijn tevens de originele kleuren weer aangebracht. De foto's tonen de NS 20 tweemaal in 2013: links komt de Kameel op 9 maart 2013 door Rotterdam Centraal tijdens een rit door het hele land, rechts is de motorwagen te gast bij de SHD in Amersfoort tijdens Open Monumentendag op 15 september 2013.