Hofpleinlijn / ZHESM-materieel

De Hofpleinlijn is in 1908 geopend door de Zuid-Hollandse Elektrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM) als nieuwe spoorlijn tussen de eveneens nieuwe stations Rotterdam Hofplein en Scheveningen Kurhaus. De naam ZHESM duidt erop dat deze lijn al sinds het begin in 1908 een elektrische spoorlijn was en het zou de enige in het land blijven tot 1927, toen men begon met het elektrificeren van de Oude Lijn. De treinen van de Hofpleinlijn reden via Den Haag HS, waar werd kopgemaakt om de weg naar Scheveningen te vervolgen. Vanwege dalende reizigersaantallen is de tak naar Scheveningen in 1953 opgeheven, treinen reden sindsdien tot Den Haag HS en na de opening van Den Haag Centraal in 1975 naar dat station. In 2006 is de spoorlijn gesloten voor treinverkeer en in het kader van RandstadRail omgebouwd tot lightrailverbinding. De Hofpleinlijn maakt nu als lijn E deel uit van het Rotterdamse metronet, op het gedeelte waar het traject werd gedeeld met de treinen van de Zoetermeer Stadslijn rijden sinds 2006 ook trams van de HTM naar Zoetermeer. Aanvankelijk reed de metro nog vanaf Rotterdam Hofplein, maar in 2010 werd het traject naar Den Haag via een nieuw geboorde tunnel (het Statenwegtracé) met het Rotterdamse metronet verbonden. Het laatste stuk van de lijn, het betonnen Hofpleinlijnviaduct dat door Rotterdam Noord loopt, is sindsdien gesloten.


Van het oorspronkelijke ZHESM-materieel dat op de Hofpleinlijn dienst deed is niet veel overgebleven, vooral omdat er tijdens de Tweede Wereldoorlog veel materieel verwoest is of naar Duitsland is meegenomen. Motorrijtuig C9906 heeft het echter tot 1957 volgehouden bij de NS, waarna ze is teruggebracht naar de originele uitvoering als mBC 6 en is opgenomen in het bestand van het Spoorwegmuseum.

 

Een Mat. '36, een Blokkendoos en motorwagen C 9906, uit het boek 'D.108 brandt'. Deze motorwagen is dezelfde als hierboven en dus degene die bewaard is voor het museum.

 


Zicht op het Hofpleinlijnviaduct ter hoogte van de Bergselaan, gefotografeerd vanuit een RSG2-metrostel op 2 maart 2008. Al sinds 1971 werd er op het hele viaduct uitsluitend gebruik gemaakt van het (voor ons) rechter spoor. Het linker spoor ziet er op deze foto nog vrij goed uit, maar kende ook plekken waar kleine bomen groeiden.

 


Stationsbord van Rotterdam Hofplein uit de collectie van de Stoom Stichting Nederland.

 

Het vooroorlogse stationsgebouw van Rotterdam Hofplein, waar ook het beroemde Café Loos in gevestigd zat. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is dit gebouw onherstelbaar beschadigd geraakt en is vanwege het moderne wederopbouwplan niet herbouwd. Deze foto is geplaatst op de gevel van één van de Hofbogen bij station Hofplein. De Hofbogen zijn de ruimtes onder de bogen van het Hofpleinlijnviaduct, waarvan er veel zijn dichtgemaakt en als winkel of uitgaansgelegenheid in gebruik zijn.

 

In een andere boog was deze foto van het naoorlogse station van Sybold van Ravesteyn geplaatst. Dit gebouw is in 1957 opgeleverd en in 1990 gesloopt voor de bouw van de Willemsspoortunnel.

 

Helaas was ik voor 2006 nog niet echt met mijn spoorweghobby bezig (ik werd nog maar 8 in dat jaar), waardoor ik geen foto's of herinneringen heb aan het tijdperk van de NS op de Hofpleinlijn. Gelukkig heb ik nog wel meegemaakt dat station Hofplein in gebruik was door de metro's van de RET. Op 30 maart 2009 staan twee RSG2-stellen op de "RandstadRail Erasmuslijn" langs het enkele perron van station Hofplein klaar om te vertrekken naar Den Haag Centraal.

 

RSG3-stel 5534 op 2 juli 2010 op station Hofplein. Op 13 december 2009, bij het ingaan van de dienstregeling van 2010, heeft men de benaming Calandlijn vervangen door de letters A, B en C (één voor elke aftakking) en is de Erasmuslijn gesplitst in de lijnen D en E. Dit is waarschijnlijk gedaan als voorbereiding op de koppeling tussen de Hofpleinlijn en de rest van het metronet, want hoewel er dan één lange Erasmuslijn van Spijkenisse naar Den Haag zou ontstaan, zouden de diensten alsnog zo opgesplitst worden dat je niet in één keer die afstand af zou kunnen leggen. De koppeling met het metronet vond plaats op 17 augustus 2010, wat dit mijn laatste foto op station Hofplein maakt.

 

Na het sluiten van station Hofplein is men begonnen met het renoveren van de Hofbogen onder het station. Omdat er aanvankelijk veel meer sporen lagen dan het dubbelspoor van na de oorlog, is het viaduct hier vrij breed. Dit resulteert in diepe ruimtes in de bogen onder het station, die sinds 2011 worden gebruikt voor de winkels en horeca van Mini Mall. Dit is echter niet de eerste keer dat er activiteiten plaatsvinden onder de bogen, zo kwam ik er tijdens de renovatie in 2010 achter dat hier ooit een 'stationspeelhal' heeft gezeten.

 


Rotterdam Bergweg

In 2011 mocht ik een kijkje nemen in het sinds 2006 gesloten station Rotterdam Bergweg. We staan hier in een ruimte onder het station die vroeger in gebruik was als opslag. Op deze foto is goed te zien dat het station uit een oud en een nieuw deel bestaat: de bogen die we zien zijn de originele bogen uit 1908, de aanbouwen aan beide zijden zijn later pas toegevoegd toen het nieuwe station van Van Ravesteyn werd gebouwd. Sinds 2016 bevindt zich een vestiging van Happy Italy in het oude stationsgebouw, de ruimte die we hier zien is sindsdien dus een restaurant.

 

Toen we het daadwerkelijke station binnenliepen en in het trappenhuis stonden was het aan het achterstallige onderhoud gelijk duidelijk te zien dat het station al ruim vijf jaar gesloten was. Eenmaal boven zag het uitzicht er even vervallen uit. Ter hoogte van de ophoging voor het muurtje aan de rechterkant stond vroeger waarschijnlijk het trappenhuis naar beneden.

 

Boven op het perron, kijkend in de richting van Den Haag. De planten aan de linkerkant liggen op spoor 2, dat al sinds 1971 niet meer werd gebruikt. Het perron aan die zijde is sindsdien logischerwijs ook afgesloten.

 

Nog een laatste blik in de richting van Rotterdam Hofplein. Tussen 2016 en 2018 is de railinfrastructuur verwijderd, de aannemer heeft hier zelf een fotoserie over gemaakt. Het is de bedoeling dat het hele viaduct uiteindelijk wordt omgevormd tot wandelpromenade.

 


Stationsbord van Rotterdam Wilgenplas uit de collectie van de Stoom Stichting Nederland.

 

Het stationsgebouw van het voormalige station Rotterdam Wilgenplas op 19 juni 2010. Van 2006 tot 2010 is het nog in gebruik geweest als station voor RandstadRail, maar in dat jaar is het vervangen door het iets zuidelijker gelegen station Meijersplein. Omdat er zich een computerunit bevindt in dit gebouwtje is het blijven staan.

 

 

Er is haast gemaakt met het afbreken van het station, want de sluiting was op 12 mei 2010, dus slechts een ruime maand voor het nemen van deze foto's. Het enige wat er nog van de perrons resteerde toen ik er was, was een metertje of twee weggestopt in dit hoekje.

 

Maak jouw eigen website met JouwWeb