Vanaf 1977 werd door de NS het zogeheten Intercitymaterieel ingezet, kortweg ICM genoemd. Dit is het laatste treintype dat een plannaam kreeg en dat was dan ook Plan Z. Kenmerkend aan de ICM is de doorloopkop, die het mogelijk maakte om reizigers tussen de gekoppelde treinstellen te kunnen laten bewegen. Aan deze eigenschap hebben ze de officiële bijnaam Koploper te danken. De inzet van het ICM begon met een protoserie van zeven driedelige treinstellen, welke aanvankelijk als IC3 werden aangeduid en later ICM-0 werden genoemd (om onderscheid te kunnen maken met de vervolgseries). Ondanks vele aanpassingen van deze afwijkende protoserie naar wat later de standaard werd voor het ICM, bleef onderhoud alsnog te duur en daarom werd de protoserie in 2003 terzijde gesteld. Vandaag de dag staat de 4001 nog intact op een industrieterrein in Arnhem en staan de drie bakken van de 4004 bij de politieacademie in Ossendrecht. In 1983 werd gestart met de bouw van de series ICM-1 en ICM-2, die net als de ICM-0 uit driewagenstellen bestonden. Toen deze series in 1990 klaar waren volgden nog de series ICM-3 en ICM-4, die uit vierwagenstellen bestonden.

In 2006 werd begonnen met de modernisering van het ICM. In april 2007 werd de eerste ICMm (Intercitymaterieel modern) in dienst genomen. De modernisering van de driedelige stellen was klaar in 2010, terwijl er in 2009 al aan de viertjes was begonnen. De laatste ICMm werd in oktober 2011 afgeleverd.

Op 19 februari 2008 nadert ICM-viertje 4214 samen met een onbekend ICM-drietje de overweg bij Moordrecht.

Het prille begin van mijn treinenhobby viel samen met de modernisering van het ICM. Hoewel het nog een paar jaar zou duren voordat de onverbouwde ICM van het spoor verdwenen was, is een van mijn allereerste foto's er eentje van een ICMm. In de vroege ochtend van 19 januari 2008 trof ik de 4015 aan, die samen met een onverbouwd stel de intercity naar Deventer uitvoerde. De 4015 is vier maanden hiervoor als vijfde ICMm de werkplaats uit gekomen, op het moment van de foto waren er negen exemplaren.

Op 6 mei 2008 maakt deze Koploper een stop op spoor 2 van Rotterdam Alexander, onderweg als intercity naar Rotterdam Centraal.

Een onbekend ICM-viertje rijdt op 22 maart 2008 over spoor 1 door station Gouda Goverwelle.

Over spoor 1 kwam ook de 4241 nog voorbij, die samen met twee andere stellen was voorzien van NOC*NSF-bestickering. Rechts rijden twee stellen over spoor 3 in de richting van station Gouda, waarvan de voorste niet meer de originele deuren in de kop heeft.

ICMm 4017 raast samen met nog onverbouwde soortgenoot op 23 augustus 2009 door station Rotterdam Noord in de richting van Rotterdam Centraal.

Terwijl op spoor 5 een Buffel staat te wachten op vertrek naar Nijverdal West, staat op spoor 6 een ICMm als intercity van de Randstad naar Leeuwarden. Zwolle, 23 december 2009.

Tweemaal een nog onverbouwde ICM op het nog onverbouwde station Utrecht Centraal, links op 6 juli 2008 en rechts op 7 april 2010.

Olympische Koploper 4241 op spoor 2 van Rotterdam Alexander, 31 augustus 2010.

Niet alleen de laatste van de drie Olympische Koplopers, maar ook de laatste onverbouwde ICM in het algemeen - de 4240 -, op 25 mei 2011. Na de modernisering is de NOC*NSF-bestickering niet meer teruggekeerd op deze treinstellen. Foto: Jeffrey Zeitzen.

Twee ICMm's rijden op 8 juli 2011 langs de Kijfhoek in de richting van Rotterdam. De schaduw van de bovenleidingspaal op de neus van de trein doet denken aan een vorig leven...

ICMm 4093 komt op 5 november 2011 over spoor 2 door station Rotterdam Noord als intercity naar Rotterdam Centraal.

Sinds 2007 beschikte rampoefenbedrijf Falck in Utrecht over twee kopbakken van Koploper 4005, één van de zeven prototypes van het ICM. Toen ik er op 18 mei 2012 was, was één van de twee bakken al afgevoerd en ook degene die we hier zien ging korte tijd na het maken van deze foto richting de sloper. De middenbak van dit treinstel is tot 2017 bewaard gebleven voor het Spoorwegmuseum, maar ook deze is uiteindelijk gesloopt. Twee andere prototypes, de 4001 en de 4004, zijn nog wel aanwezig. Verder op deze pagina is hier meer over te vinden.

ICMm 4057 als intercity naar Zwolle, hier tijdens aankomst in Arnhem op 3 augustus 2012. 

Met de 4047 op kop en de 4012 achterop kwam de uit vier ICMm's bestaande intercity naar Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal op 24 november 2012 over spoor 1 station Apeldoorn binnen.

Op spoor 4 maakte de intercity naar Enschede een stop, met treinstel 4022 op kop.

Een dagje spotten op een winterse 9 februari 2013 leverde me een aardige verzameling aan ICMm-foto's op. Hier zien we twee stellen ICMm op station Bilthoven af razen.

Later die dag rijdt de 4093 weg van station Gouda als intercity naar Rotterdam Centraal. De eerstvolgende rit naar Rotterdam werd verzorgd door de 4089, die ik zo te zien niet als enige op de foto heb gezet.

Tweemaal ICMm op 25 mei 2013: links komt de 4217 station Zwolle binnengereden, rechts maakt een onbekend stel een stop in Meppel.

ICMm 4238 als intercity naar Rotterdam Centraal, hier op 7 september 2013 te Apeldoorn.

ICMm 4021 op 25 maart 2014 in Sittard. Foto: Bart Tummers.

Eerder op deze pagina zagen we al de 4005, één van de zeven prototypes uit de ICM-0-serie. Van de 4005 zijn intussen alle drie de bakken gesloopt, maar verder zijn er nog twee protostellen overgebleven. De 4004 is in 2004 naar de politieacademie te Ossendrecht gebracht om daar te dienen als oefenobject. Op 5 februari 2021 was dit nog steeds het geval, waardoor ik deze foto's kon maken.

Het beste uitzicht dat men van buiten het terrein op de 4004 kan hebben zien we op de foto hierboven. De kopbakken staan helaas minder goed in het zicht, de beste indruk die daarvan te krijgen is zien we hier. Let overigens op de aanrijding die is nagebootst voor de politietrainingen.

Op 28 maart 2021 staat ICMm-drietje 4077 samen met viertje 4210 als intercity naar Enschede langs perron 1 van station Deventer.

Treinstellen 4233 en 4023 verlaten station Amersfoort Centraal als intercity naar Rotterdam Centraal, 10 september 2023.

ICMm 4237 met nieuwe kopplaat staat op spoor 3 van station Tilburg te wachten op vertrek als intercity naar Roosendaal, 11 oktober 2023.

Op 3 mei 2024 vond er een afscheidsrit plaats met treinstel 4011, ter gelegenheid van de aankomende buitendienststelling van de deelserie ICM-1. We zien het treinstel hier op spoor 4 van station Haarlem, terwijl Editie NL een item over de afscheidsrit opneemt.

De rit kwam ook langs plekken waar niet vaak een ICM te vinden is geweest, zoals de Stichtse Lijn. We zien de 4011 op een regenachtig station Soestdijk.

Op 31 mei 2024 trof ik de 4238 buiten dienst aan op middenspoor 5 van station 's-Hertogenbosch.

De 4061 is samen met de 4094 onderweg van Enschede naar Schiphol en maakt daarbij een stop op Amersfoort Centraal, 1 september 2024.